Formalismo at Liberal na Humanismo

Ang Formalistang at Liberal na Humanismo pananaw ay nakaugat sa adhikaing ilagay sa sentro ang tao--- humanismo ang tawag dito.  Dahil dito ang mga konsepto tulad ng “unibersal” at “pagpapahalaga” (buhay at pagkatao, pilosopikal na tema at textong ironiya---mga pangunahing elemento) ang ninanais na ilantad mula sa textong pampanitikan.  Nakasandig sa “unibersal” ang paglakbay ng kahulugan saan mang espasyo at panahon para maituro sa tao kung paano ang magpakatao (na isang pagpapahalaga).  Pinutungan ng mga formalista ng korona si Shakespeare dahil dito; naniniwala sila na ang mga sinulat ni Shakespeare ay “walang kamatayan” at dapat lamang tawaging “canon.”    Dala-dala ng mga kanonisadong teksto ang ang konsepto ng “sentro”: ang pagkakaroon ng esensya, konsiyensya, katotohanan at Diyos (logosentrismo at metaphysics of the presence sa mga deconstructionists).

Sabay ng ganitong pananaw ay ang pagtingin sa teksto ng panitikan bilang hiwalay sa lipunan kung saan ito nagmula o lipunang bumabasa nito (umiiwas lamang ang formalismo dito).  Importante na mailantad ang tinatawag na “literariness” ng akda para idambana ang estetikong kagandahan.  Una sa lahat kasi ay dapat maging “maganda” ang isang akda.  Sekondarya na lang ang sinasabi nito (ang texto ay katumbas ng kontexto).  Kung ang kahulugan kasi ang unang pag-uukulan ng pansin ay nagiging propaganda ang akda (kritika ng marxismo).  Sinasabi rin na ang porma at nilalaman ay dapat magkaroon ng “internal na dialog” para maipalabas ang kagandahan na unang mag-uugat sa pagkakasulat.

Sa paglalagay ng tiwala sa “dipamilyarisasyon,” isang teknik kung saan ang pamilyar ay ginagawang di-pamilyar (para itanghal ang pagiging pamilyar) at “objective-correlative” gamit ang kongretong mga imahen at ang mga literary devices na magtatanghal sa ironiya at metapora, nabibigyang saysay ang formalistikong produksiyon at pagsusuri ng akda.  Ito ang mga kaparaanang pinaniniwalaan na maghahawan sa landas ng tunay na interaksyon ng manunulat at mambabasa sa paglikha ng kahulugan (gaano man ka-ambiguous ang akda) (sa kabilang banda, ito ay isa ring pamamaraan para ilihis ang mambabasa sa tunay na kalagayang panlipunan at huwag silang hikayating gumalaw at baguhin ang namamayaning sistema).

Sa mga nabanggit na pagdulog sa itaas, ang may-akda, kahit siya ang tinuturing na bukal ng kahulugan, ay nagkakaroon ng impersonal at malayong hagod sa kanyang paksa.  Importanteng maipakita niya ang pagtitimpi (restraint, na isang modernong atityud) sa pagtatalakay ng mga paksa.  Kaya nga’t kailangan niyang sumandig sa prinsipyong “ipakita huwag sabihin.” 

Ang teksto bilang perfektong tagadala ng kahulugan ay kinakailangang magkaroon ng kaisahan (unity) at kabuuan (coherence). Kapag nagawa ito, ang damdamin ng mambabasa (affect) ay higit na maaantig---madadanas niya ang ligaya ng pagbasa, gayundin ang realisasyon ng gamit sa praktika (dulce et utile).

Naniniwala rin ang Formalismo sa idea ng “pagpapatuloy” ng Tradisyon (ng pagsusulat, genre, atbp., na sinimulan ng mga naunang manunulat) kayat ang pagbasa ay maaaring ibalik sa mga nauna nang kalakaran sa pagsusulat.  Maliban sa pagbabalik-balik lamang ng porma (code ng pagsusulat) puspos din ng mga alusyon mula sa mga naunang akda ang mga bagong akdang akda.

Sa kabuuan, dalawang school of thought ang pinaghanguan ng Formalismo, ang Liberal Humanism na naniniwala sa kapasidad ng individwal bilang tagalikha ng kahulugan, ng (American) New Criticism na nagpako ng tingin sa nakasulat na “teksto” at ang (Russian) Formalism na ang layunin ay tratuhin na isang scientific investigation ang pagbibigay-kahulugan sa akda (kasama na kung bakit ganoon ang epekto sa mambabasa).